Kiraz yetiştiriciliği konusunda Türkiye’de ilk çeşit denemeleri kapsamlı olarak Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsünde “Yerli ve Yabancı Kiraz-Vişne Çeşitlerinin Seçimi” adlı çalışma ile Dr. Fahrettin ÖZ (1975) tarafından yürütülmüştür. Bu çalışmada, 1974 ve 1975 yıllarında yerli ve yabancı orijinli 51 kiraz, 7 vişne ve 1 adet kiraz-vişne melezi arasında kalite özellikleri dikkate alınarak çeşit seçimi yapılmıştır. 

Yalova Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü 1982 yılında Türkiye’nin değişik yerlerinde kiraz adaptasyon denemeleri yürütmüştür. Bu çalışma ile ülke genelinde; ‘0900 Ziraat’ ve tozlayıcıları (‘Lambert’, ‘Bigarreau Gaucher’ ve ‘Starks Gold’) yaygınlaşmaya başlamıştır. Ülkemizde üretilen ve dışsatımı yapılan kirazların büyük çoğunluğunu ‘0900 Ziraat’ çeşidi oluşturmaktadır.

0900 Ziraat çeşidinin S alleleri S3/S12’dir. Aynı S allelerine sahip bir diğer çeşit Alman kirazı ‘Schneiders Späte Knorpel’dir. Dolayısıyla bu iki çeşidin aynı olduğu yönünde çeşitli görüşler vardır. ‘Schneiders Späte Knorpel’ kiraz çeşidi, 1850 yılında Almanya’nın Guben şehrinde üretici Schneider tarafından tesadüf çöğürü olarak bulunmuştur. Bugün, Almanya’da hala en fazla üretilen kiraz çeşitlerinden biridir. Guben şehrinde bulunan bir diğer kiraz çeşidi de ‘Noir de Guben’dir. Bu çeşit ülkemizde üretici çevrelerinde Kemalpaşa’da ‘Yalancı Napolyon (Kemalpaşa Napolyonu)’, Bursa bölgesinde ‘Erkenci Napolyon’ adları ile ve ‘0900 Ziraat’ çeşidi de ‘Napolyon’ olarak üretilmiştir.

Kiraz yetiştiriciliğinde karşılaşılan sorunlar arasında, yola dayanıklılık, ‘0900 Ziraat’ çeşidinde uzun raf ömrü, meyve eti sertliği gibi birçok üstün özellikleri yanında kendine verimsizlik, dölleyici sorunu, az tutum, verim azlığı, genel olarak budamanın yapılmaması, hastalık ve zararlılar ile mücadele sayılabilir. Kirazda bu ve benzeri konularda birçok çalışma Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesinde yürütülmüştür. Bu çalışmalar; kiraz çeşitlerinin suptropik koşullara adaptasyonları, ‘Akşehir Napolyunu’ kiraz çeşidinin modifiye atmosferde paketlenmesi ve depolanması, kirazlarda ön soğutma ve soğukta taşımanın geliştirilmesi, klonal kiraz anaçlarının mikro çoğaltması, ülkemiz soğuk yayla bölgelerine uygun yeni kiraz çeşitlerinin araştırılması, Türkiye’de yetiştirilen önemli kiraz (Prunus avium L.) ve vişne (Prunus cerasus L.) çeşit ve tiplerinin DNA parmakizi yöntemi ile sınıflandırılması gibi çalışmalardır.

Kiraz yetiştiriciliğini yaygınlaştıran bir diğer proje 1995-1996 yıllarında Prof. Dr. Nurettin KAŞKA liderliğinde yürütülen ‘Ulukışla ve Pozantı Yayla Köylerinin Ekonomik Düzeylerini Yükseltmede İhracata Yönelik Kiraz Yetiştirme Potansiyelinin Modern Yöntemlerle Geliştirilmesi Entegre Projesi’dir. Bu projede ilk defa üretici bahçelerinde kirazlarda şekil ve verim budamaları uygulanmış ve ülkemiz için yeni 11 kiraz çeşidi denenmiştir. Çeşit ve anaç çalışmaları devam etmiştir. 

Bu projelerde aşağıda yer alan ve değişik yıllarda yurtdışından getirilen yeni kiraz çeşitleri (37 çeşit) ve klasik çeşitlerimiz (10 çeşit) denenmiştir. Bunlar, ‘Regina’, ‘Venüs’, ‘Summit’, ‘Lapins’, ‘Na-478’, ‘Na-474’, ‘Noir de Guben’, ‘Van’, ‘Larian’, ‘Akşehir Napoleon’, ‘Toros-5 (Seleksiyon)’, ‘Starks Gold’, ‘Octavia’, ‘Bigarreau Gaucher’, ‘0900 Ziraat’, ‘Nev Star’, ‘Lamida’, ‘Durono-3’, ‘Tardie de Vignola’, ‘Na-1(Nafrina)’, ‘Early Burlat’, ‘Van Compact’, ‘Bing Spur’, ‘Sunburst’, ‘Fercer Arciana’, ‘Meckenheimer’, ‘Hedelfingen’, ‘Nadino’, ‘E. Rivers’, ‘Kordia’, ‘Precoce de Bernard’, ‘Garnet’, ‘Telegal’, ‘Cristobalina’, ‘Namosa’, ‘Lamida’, ‘New Star’, ‘Prima Giant’, ‘Rainier’, ‘Early Lory’, ‘Big Lory’, ‘Late Lory’, ‘Sweet Heart’, ‘Ferrovia’, ‘Tieton’ ve ‘Staccato’dur.

Ayrıca DPT tarafından desteklenen “Ülke Ölçeğinde Meyvecilik Geliştirme Entegre Projesi” yapılarak yeni kiraz ve elma çeşitleri üzerinde çalışılmıştır. Bu projede yer alan kiraz çeşitleri; ‘Octavia’, ‘Sunburst’, ‘Cordia’, ‘Regina’, ‘Precoce de Bernard’, ‘Fercer Arciana’, ‘Summit’, ‘Lapins’, ‘Meckenheimer’ ve ‘Venüs’ kiraz çeşitleri olup bu çeşitler Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Eğirdir Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü, Malatya Meyvecilik Araştırma İstasyonu, Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi ve Ç.Ü. Pozantı Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezine dikilmiştir. Bu çalışmalar sonucunda ‘Regina’ ve ‘Kordia’ kiraz çeşitleri kalite bakımından ön plana çıkmıştır.

Yalova ve Eğirdir’de bu çeşitlere yeni çeşitler eklenerek 1999 yılında yürütülen bir araştırma sonucunda, Yalova ekolojisinde derim zamanına göre; ‘Precoce de Bernard’, ‘Techlovan’, ‘Sylvia’, ‘Summit’, ‘N. de Meched’, ‘0900 Ziraat’, ‘Octavia’, ‘Belge’, ‘Sweetheart’, ve ‘Regina’ çeşitleri, Eğirdir ekolojisinde ise; ‘Veysel’, ‘Noir de Meched’, ‘Rainier’, ‘0900 Ziraat’, ‘Octavia’, ‘Belge’, ‘Lapins’ ve ‘Sweetheart’ çeşitleri seçilmiştir.

             “Melezleme ve Mutasyon Islahı Yolu ile Kendine Verimli ve İhracata Uygun Kiraz Çeşitlerinin Elde Edilmesi” çalışmasında, melezleme çalışmalarının ilk aşamasında ebeveyn olarak ‘0900 Ziraat’ çeşidi ile kendine verimli olan ‘Stella’ ve ‘Sweetheart’ çeşitleri kullanılmıştır. İkinci seleksiyon ile bunlardan 10 adedi ileri düzey denemeye alınmıştır. Kiraz ıslah çalışmaları Yalova ve Eğirdir’deki enstitülerde devam etmektedir.

Çukurova Üniversitesinde yürütülen kiraz çeşit denemelerine göre erkenci bölgeler için, nisan sonu-mayıs başı ‘Cristobalina’ (Kendine verimli), ‘Prime Giant’ (Tozlayıcıları; ‘Brooks’, ‘Lapins’), orta mevsim için ‘Lapins’ (Kendine verimli), ‘Regina’ (Tozlayıcılar; ‘Skeena’ ve ‘Duroni3’ ve ‘Kordia’ (Tozlayıcıları; ‘Summit’, ‘Skeena’ ve ‘Regina’) geççi bölgeler için ‘Sweetheart’ (Kendine verimli) çeşitleri ön plana çıkmaktadır. Bu seçimde ‘Cristobalina’ çok erkenci, ‘Regina’ ve ‘Kordia’ meyve çatlamasına dayanıklı ve ‘Sweetheart’ ise geççi olduğu için denemelere alınmış olup ‘Cristobalina’ iç pazar ve diğer çeşitler ise ihracata uygun olmaları nedeniyle seçilmiştir.