Yazar: admin
Armut Fidanları Çeşitleri
Armut Fidanları
Armut fidanı, armut yetiştiriciliğinden istenilen verimin elde edilmesi için seçilirken özen gösterilmesi gereken bir konudur. Armut fidanları dikilirken ekilecek toprağın ıslak ya da nemli olması gerekmektedir. Armut fidanları dikildikleri dönemde rüzgara maruz kalması fidanların istenilen şekilde büyümesine engel olmaktadır. Armut fidanları ekildikten sonra 10 ile 15 litre arasında su verilmeli ve fidanlar destek çubuklarına bağlanmalıdır.
Armut fidanlarının dikim işlemi havanın soğuk olmadığı ve don olaylarının yaşanmadığı zamanlarda geçekleştirilmelidir. Sonbaharda yapılabilecek bu işlem özellikle kasım ayında yapılırsa armut fidanının yetiştirilmesi hızlanmaktadır.
Armut Türkiye’de en çok yetiştirilen meyvelerden bir tanesidir. Türkiye’de oldukça sık tüketilen meyvelerden bir tanesi olan armut yurt dışına da satılabilmektedir. Türkiye armut üretimi sıralamasında Avrupa ülkeleri arasında 4.sırada bulunmaktadır.
Armut üretiminde kireçli ve kuvvetli alkali topraklarda yetiştirildiğinde demir eksikliğinden dolayı istenilen verim sağlanamamaktadır. Armutlar humus miktarı ve organik madde miktarı yüksek olan topraklarda istenilen verim sağlanarak yetiştirilebilmektedir.
Armut her ne kadar kuraklığa dayanıklı bir meyve türü olsa da meyvenin düzenli olarak sulanması istenilen verimin sağlanabilmesi için oldukça önemlidir. Armut fidanları ilk başlarda fazla su ile sulansa da daha sonra verilen su miktarı azaltılmalıdır.
Akça Armut Fidanı
Akça armut fidanları yerli üretim meyvelerimizden biri olan akça armudun yetiştirilmesi için büyütülen fidanlardır. Armut fidanları arasında Anadolu’da en yüksek verimliliği sağlayan fidan türlerinden bir tanesidir. Akça armut fidanı yetiştirildiğinde mart ayının son haftasında çiçeklenmeye başlayan bitkiden haziran ayının ortalarında meyve toplanabilmektedir.
Etruska Armut Fidanı
Etruska armut fidanları armut çeşitlerinden bir tanesi olan ve İtalya kökenli olan armudun yetiştirilmesi için tercih edilmektedir.
Nisan ayının başında çiçeklenmeye başlayan bitkiden haziran ayının ilk haftasında meyve toplanabilmektedir. Fidan sarıya yakın yeşil rengi ve güneş gören yerlerinin kırmızı olması ile yüksek verimlilik oranından dolayı oldukça sık tercih edilmektedir.
Margaret Marilla Armut Fidanı
Margerat marilla armut fidanları yarı dik bir şekilde ve hızlı gelişen armut fidanları türlerinden bir tanesidir. Ülkemizde en çok tercih edilen armut fidanlarından bir tanesi olan bu tür yüksek verimlilik oranına sahiptir. Eylül ayının son aylarında yetişen meyveler toplanılabilmektedir.
Nashi Fidanı (Japon Armutu)
Nashi fidanları ülkemizde en çok tercih edilen armut fidanlarından bir diğeridir. Japonya kökenli olan bu meyvenin ağaçları orta güçlükte ve yarı dik bir şekilde gelişmektedir. Nashi fidanında yetişen meyveler ağustos ayının ikinci haftasında toplanabilmektedir.
Santa Maria Armut Fidanı
Santa Maria armut fidanları İtalya kökenli armut çeşidinin elde edilmesi için tercih edilmektedir. Hızlı bir şekilde büyüyen bir tür olan bu tür oldukça verimlidir. Fidanda gelişen meyveler temmuz ayının 2 ya da 3.haftasında toplanabilmektedir.
Williams Armut Fidanı
Williams armut fidanları, İngiltere kökenli bir armut çeşidinin üretilmesi için tercih edilen fidanlardır. Fidan aracılığı ile yetiştirilen meyveler ağustos ayının son haftasında toplanabilmektedir.
Deveci Armut Fidanı
Deveci armut fidanları ülkemizde en çok sevilen armut türlerinden bir tanesi olan Deveci Armudunun yetiştirilmesi için tercih edilmektedir. Armut fidanı yarı yayvan şekilde gelişmekte ve ağaç aracılığı ile yetişen meyveler ekim ayının 2 ya da 3.haftasında toplanabilmektedir.
Zeytin Fidanları Hakkındaki Bilgiler
Zeytin Fidanları
Zeytin fidanları, farklı çeşitleri ile değişik lezzetlere sahip zeytin meyvesi hasatını 3 sene sonunda sunan, Ekim ayında dikime uygun fidan türleridir. Zeytin fidanları dikimi hakkında detaylara alt başlıklarda yer değinilmiştir.
Zeytin Fidanları Dikimi Ne Zaman Yapılır?
Zeytin fidanlarının dikim dönemi, Ekim ila Mart ayları arası olarak bilinir. Ekim ayında dikim işlemlerine başlanan zeytin fidanları, Mart ayının ortasına kadar dikilmeye devam edilirken, 4 yıl sonra meyve alımına başlanır.
Zeytin Fidanları Nasıl Dikilir?
Zeytin fidanlarını dikmek için izlenen adımlar şu şekilde sıralanır:
- İlk aşamada gerekli toprak analizleri yapılarak, mineral bakımından eksik topraklarda gübreleme, 90 cm derin sürme ile havalandırma ve dinlendirme adımları uygulanır.
- Bu adımlar ardından tarla alanlarına 4 ila 5 metre aralıklar ile yarım metrelik dikim çukurları açılır.
- Zeytin fidanları bu çukurlara dik şekilde yerleştirilir.
- Çukurların yarısı, kompozit gübre ile karıştırılan toprakla kapatılır.
- Çukurların 50 cm uzaklıklarına kalan açılarak bu alandan sulama işlemleri yürütülür.
- Kanaldan ortalama 5 LT’lik su ile can suyu verilir.
- İşlem ardından çukurun geri kalan kısmı torak ile kapatılıp aynı oranda sulama tekrar yapılır.
- Fidanların yanlarına destek çıtaları çakılarak, ipler ise sekiz şeklinde bağlantı yapılır.
Bu aşamalar ardından zeytin fidanları dikimi tamamlanır.
Zeytin Fidanları Ne Zaman Budanmalıdır?
Zeytin fidanlarının budanma dönemi hakkında detaylar şu şekilde sıralanırlar:
- Zeytin fidanları sürgün durumları gözlemlenerek kış, sonbahar ve ilkbahar dönelerinde, bir yılda 3 kez budanır.
- Kış ayında soğuklukların yüksek olmadığı günler tercih edilir. Bu günlerde eğer, sağlıksız büyüdüğü gözlemlenen ve köke yakın kalan sürgünler var ise sağlıklı sürgünlerin gelişimi için budama yapılır.
- Sonbahara yaprak dökümümde fidanlarda temizliği sağlamak amacı ile solan genç dallar budanır.
- İlkbahar girişinde ise kış etkisi ile cılız kalan gelişemeyen dallar, boyları uzun dalların gelişiminin hızlanması için 40 cm kadar kesilerek temizlenirler.
Zeytin Fidanları Ne Sıklıkla Sulanır?
Zeytin fidanlarının sulanma aralıkları hakkında bilgiler şöyledir:
- Zeytin fidanları her hafta damla sulama tekniği ile sabahları, günde 1 saatin altında kalmayacak şekilde sulanırlar.
- Zeytin fidanlarının gelişimi için sulama önem taşırken, yağışın yoğun oldu dönelerde sulama işlemlerinin azaltılmamamsı çürümelere yol açar. Yoğun yağışlarda sulama miktarı kontrol altına alınır.
- Diğer yandan sıcaklık artışlarının gözlemlenmesi ile birlikte sulama işlemleri haftada iki periyoda yükseltilir.
Zeytin Fidanları Çeşitleri Nelerdir?
Zeytin fidanlarının türleri şu şekilde sıralanır:
- Gemlik Trilye Sofralık Zeytin Fidanı: En yi sofralık zeytin cinsine veren, meyveleri yağ bakımından zengin, düzenli meyve verme niteliğine sahip, dikim ardından 3 sene içerisinde verim alınan fidan çeşididir.
- Kalamata ( Eşek) Zeytin Fidanı: İri taneli zeytin veren, İzmir’de yetiştirmeye elverişli ve 3 sene sonunda kaliteli zeytin alımı sunan fidan çeşididir.
- Samanlı Zeytin Fidanları: Tatlı zeytin olarak bilinen lezzetli zeytin meyvesini, 3 yıllık sulama, budama ve gübreleme işlemleri sonunda veren fidan çeşididir.
Badem Fidanları En Önemli Çeşitler Nelerdir?
Badem Fidanları
Badem fidanları; hem saksıda hem de arazide yetiştirilebilmektedir. Bir fidan için 10 litrelik saksı veya 6×6 metre alan yeterli olmaktadır. Kökü hava almamış olan badem fidanlarının senenin her döneminde dikilebilmesi mümkündür. 10-15 günde bir sulanması yeterli olmaktadır. Dikilirken şekillendirme budaması yapılmaktadır. Sonrasında ise birinci taç verme ile beraber budama yapılabilmektedir.
Nonpareil Badem Fidanı
Nonpareil fidanı; Kaliforniya bölgesinde, mevcut badem türleri arasında en iyisi olarak kabul edilen bir türdür. Kabuğunun çok ince olması ile beraber, iç kalitesi de oldukça yüksektir. %60-70 arasında iç randımanı bulunmaktadır. Tozlayıcıları ise texas ve ne plus ultra olmaktadır. Eylül başında hasat edilmesi uygundur. Çiçeklenme dönemi ise; mart ayının ortasıdır. Kış mevsiminde toprağının azot ağırlıklı gübre ile beslenmesi gerekmektedir. Çiçeklenme döneminde fosfor ve potasyum ağırlıklı gübreye dönülmelidir.
Texas Badem Fidanı
Texas fidanının derim zamanı temmuz ayının ortasıdır. Orta geç dönemde çiçeklenmesinin yanı sıra meyve kalitesi oldukça yüksektir. Uzun ve oval bir meyvesi vardır. ABD orijinlidir. %15 oranla ikiz meyve yapabilmektedir. Kabuğunu el ile kırabilmek mümkün olmamaktadır. Diş bademi olarak geçmektedir.
Ferragnes Badem Fidanı
Ferragnes fidanı; Fransız orijinli olarak geçmektedir. Geç çiçeklenmektedir. Çabuk meyveye yatan bir yapısı vardır. Tozlayıcısı ferraduel badem fidanlarıdır. Bol ve kararlı verimliliği olan ferragnes badem fidanlarının hasat dönemi eylül ayındadır. 10 litrelik saksılarda yetiştirilebileceği gibi 5×5 metrelik aralıklarla toprağa direkt olarak da dikilebilmektedir. Dal oluşumunun 15 cm aşağısında saksı olmalıdır. Fidan çukuru ise 50-60 cm derinliğinde ve genişliğinde olmalıdır. Çukur açıldıktan sonra 1 çay kaşığı aquasorb dökülmelidir. Çıkan toprak ile leonardit karıştırılmalıdır. Ayrıca hayvansal gübre uygulaması kesinlikle yapılmamalıdır. Yazın yapılan dikimlerde sunguard yapılması gereklidir. Ancak dikim kışın yapılmış ise; sunguard uygulaması nisan ayında yapılabilmektedir.
Ferraduel Badem Fidanı
Ferraduel fidanı; Fransız orijinli bir fidan olmakla beraber oldukça geç çiçeklenmektedir. Yayvan büyümektedir ve büyümesi ortak kuvvettedir. Ferragnes gibi eylül ayında hasat edilmektedir. Tozlayıcıları ferragnes ve texas olmaktadır. İlk budama ile beraber taç oluşum yeri şekillendirilmektedir. Yan dal oluşumunun başladığı kısımdan en fazla 40-60 cm uzağında olmalıdır. Birinci taç oluşumundan bir ay sonra budama yapılabilmektedir. Vazo tipi budama; hobi amaçlı yapılan bahçeler için de uygun olmaktadır.
Tuono Badem Fidanı
Tuono fidanı; İtalyan orijinlidir ve oldukça hızlı büyümektedir. Meyve iç randıman oranı %40 civarında olan tuono badem fidanlarının hasat zamanları eylül ayındadır. Dikimi her rakıma yapılabilmektedir. Ayrıca kökü hava almamış fidanlarda yılın her döneminde dikim gerçekleşebilmektedir. Fidan dikilene kadar 2-3 günde bir sulaması yapılmalıdır. Dikildikten sonra ise dikilen konuma göre sulama periyotları değişmektedir. Ancak 10-15 günlük aralıklarda sulamaya özen gösterilmelidir. Sonbahar mevsiminde yapraklarını dökmektedir. Bahar mevsiminde ise tekrar yeşil yapraklı haline dönmektedir.
Ceviz Fidanları hakkında bilmediklerniz
Ceviz Fidanları hakkında bilmediklerniz
Ceviz fidanları; 30 litrelik saksılarda veya 50-60 cm derinlik ve genişlikte kazılabilecek topraklarda yetiştirilebilmektedir. Ceviz fidanlarının kökleri hava almıyorsa yılın her döneminde dikilebilmektedir. Ancak normal şartlarda mart ve nisan aylarında dikimi uygundur. Kış öncesinde veya kış aylarında dikilmesi tavsiye edilmemektedir. Dikim için toprak çıkartıldıktan sonra 1 çay kaşığı aquasorb eklenmesi ve çıkan toprak ile leonarditi karıştırdıktan sonra fidanı çukura toprağını bozmadan yerleştirmek gerekmektedir. Ardından 5-15 litre can suyu verilmelidir. 10-15 günde bir sulanmalıdır. Ancak yüksek rakımlı bir yerde yetiştiriliyor ise; ağustos ayının ikinci haftası ile beraber sulama işlemi kesilmelidir. Birinci taç oluşumu ile beraber birinci aydan sonra budama yapılabilmektedir.
Franquette Ceviz Fidanı ’’Tozlayıcı’’
Franquette fidanı; dikine kuvvetli bir gelişim göstermektedir. İlkbahar geç donlarının yaşandığı ve aynı zamanda sık yağış alan bölgelere franquette ceviz fidanı dikilebilmektedir. Tozlayıcıları chandler ve hartley olmaktadır. Yan tomurcuklarında meyve verme ihtimali oldukça düşüktür. Bu sebeple son yıllarda tercih oranı oldukça düşmüştür. Küçük meyveli olmasının yanı sıra iç ağırlığı 5.3 gram olmaktadır. İç oranı ise %46 civarındadır. Eylül ayı içerisinde hasat edilmektedir. Dikimi ise 12 ay süresince mümkündür.
Chandler Ceviz Fidanı
Chandler fidanı; 1.000-1.200 rakıma kadar olan bölgelerde dikilmelidir. 8×8 metre aralıklarla dikilmelidir. İlkbahar geç donlarından etkilenme olasılığı oldukça düşüktür. Tozlayıcıları franquette ve fernette olmaktadır. Kasım ayından mart ayına kadar olan süreçte dikilmesi tavsiye edilmektedir.
Serr Ceviz Fidanı
Serr fidanı; yan dallarından meyve verme oranı %30 ile %50 arasında olan bir ceviz fidanı türüdür. Çiçeklenmesi oldukça erken olmaktadır. Hasat zamanı ise; erken orta periyotta olmaktadır. Meyveleri oldukça iridir. Serr ceviz fidanlarının meyvelerinin iç randıman oranları ise %60 civarındadır.
Pedro Ceviz Fidanı
Pedro fidanı genellikle kıyı bölgeleri için tavsiye edilmektedir. Rakımı düşük olan bölgelere dikilmektedir. İlkbahar geç donlarının yaşandığı bölgelere dikilmesi durumunda verim alınamamaktadır. Ağaçları 9 metre civarında ve oldukça kısadır. Taç yapıları ise toplu ve küçüktür. Meyvesi kuru ve taze tüketilebilir olduğu gibi kabuktan da kolay ayrılmaktadır. İç oranı %48, açık renkli iç ceviz oranı ise %85 civarındadır. İç ceviz ağırlığı ise 6.5 grama yakındır.
Fernor Ceviz Fidanı
Fernor fidanı; geç çiçeklenen, Fransız orijinli bir fidan türüdür. İlkbahar geç donlarından etkilenmemesinin sebebi, dişi çiçeklerinin mayıs ayı içerisinde açmasıdır. Ayrıca kasım ayının başında yeni sürgün dalları kapandığı için sonbahar geç donlarından da etkilenmemektedir. Hasat zamanı ise eylül ayının sonudur. Fernor ceviz fidanlarının meyveleri ince kabukludur ve kolay ayrılma özelliği bulunmaktadır.
Fernor ceviz fidanları; 1.200 metre ile 1.800 metre arasında rakıma sahip bölgelere dikilebilmektedir. 4×8 metre aralıklar ile dikilmesine özen gösterilmelidir. Tozlayıcısı fernette olmaktadır. Yan dallarının verimi ise oldukça yüksektir.
Dut Fidanları Hakkında Bilgiler
Dut Fidanları Hakkında Bilgiler
Dut fidanları, Nisan ve Mayıs aylarında yeşilimsi çiçeklerini veren, sonbahar döneminde ekime uygun, silindir gövdeli ve aşılama ile birden fazla türde dut meyvesi veren fidan çeşitleridir. Dut fidanları tipleri hakkında bilgilere alt başlık altında yer verilmiştir.
Dut Fidanları Tipleri Nelerdir?
Dut Fidanları çeşitleri şu şekilde sıralanır:
- Avustralya dut fidanı,
- Eski Kara (Urmu) dut fidanı,
- Beyaz Dut fidanı (Morus Alba),
- Siyah dut fidanı,
Bu dut fidanları kaliteli dut meyvesini veren, sonbahar döneminden İlkbaharın canlanma dönemine kadar ekilen, fidan çeşitleridir. Tüm bu dut fidanı çeşitlerinin dikim, sulama, budama işlemleri hakkında detaylara alt başlıklarda yer verilmiştir.
Dut Fidanları Ne Zaman Dikilmelidir?
Dut fidanlarının dikim dönemi, Eylül ayının ilk haftasından başlayan ve İlkbaharın uyanmasına kadar geçen süredir. Bu dönem içerisinde dut fidanlarının dikimi yapılır. Dut fidanlarının bu dönem içinde, sahil bölgelerinden, yüksek rakımlı alanlara kadar her yerde dikimi yapılır.
Dut Fidanları Nasıl Dikilir?
Dut fidanlarının dikiminin yapılması hakkında detaylar şöyledir:
- Dikim işlemlerine Eylül ayı ile birlikte başlanır.
- Dikim için havada buharlaşmanın az olduğu saatlerin seçilmesi gerekir.
- Dut fidanlarının köklerinin rüzgardan etkilenmemesi için fidanlar dikim sırasında çuvallar içinde bekletilir.
- İlk adımda dut fidanlarının dikim aralıkları belirlenir. Fidanlar için açılan çukurlar arasından peşi sıra 3 metre aralık korunur.
- Arazide oluşturulan her bir ekim bandı arasında ise 2 metrelik mesafe bırakılır.
- Dikim çukurlarının en, boy ve derinlik ölçüleri 40 cm olacak şekilde kazılır.
- Bu çukurlara fidanlar yüzleri, kuzey-güney doğrultusuna bakacak şekilde, dik olarak yerleştirilirler.
- Bu aşamadan sonra, çukurların yarısı toprak ile kapatılıp her bir fidan 5 LT su ile sulanır.
- Toprağın suyu çekmesi ardından aşı gözü toprağın 4 cm üstünde kalacak şekilde çukurun kalan kısmı da toprakla örtülüp, 5 LT su verilir.
- Fidanların yanlarına destek çubukları çakılıp, fidanlar bir ip ile sekiz şeklinde sabitlenir.
Bu aşamalar ile dut fidanları ekim işlemi tamamlanır.
Dut Fidanları Hangi Sıklıkta Sulanır?
Dut Fidanları Hangi Sıklıkta Sulanır?
Dut fidanlarının sulanma aralığı hakkında detaylar şöyledir:
- Dut fidanları ekim işleminde yapılan sulama ardından hasat dönemine kadar 15 gün aralıklar ile sulanır. 15 günde bir bir fidanların dikildiği toprağın kuruluk oranına bağlı olarak her bir fidan için 3 LT’ye yakın su verilir. Yağışın yüksek olduğu günlerde ise çürümeyi önlemek için sulama seyrekleştirilir.
- İlk sulama ekim sırasında 2 kere 5 LT’lik ölçüler ile yapılır.
- Haziran döneminde ise bir kez sulama yapılması yeterli olup, hasat öncesi fazla sulamadan kaçınılır.
Dut Fidanları Ne Zaman Budanır?
Dut Fidanları Ne Zaman Budanır?
Dut fidanlarının budanma dönemleri hakkında bilgiler şu şekilde sıralanırlar:
- Dut fidanları sonbahar’da ağaç yaprakları dökümü ardından yapılır.
- Bu dönemde düzensizleşen dut dalları, seyrekleştirilir.
- Kış ayı içinde hava şartlarının yüksek soğuklukta olmadığı günlerde budama yapılması gerektiği için sonbahar başı budama işlemi için tercih edilir.
- İkinci budama işlemi ise yaz ayı başlangıcında, kış ayında yapılan budama işlemi kadar sert olmamak şartı ile gerçekleştirilir. Bu budamada ağacın kendini geliştirmesini kolaylaştırmak için dallarda gerekli temizlemeler sağlanır.
Dut Fidanlarına Uyumlu Toprak Hangisidir?
Dut Fidanlarına Uyumlu Toprak Hangisidir?
Dut fidanlarına uygun toprak, killi ve tınlı topraktır. Dut fidanlarının özellikle sevdiği bir toprak çeşidi bulunmaz. Türkiye’nin hemen hemen her alanında yetişirler. Diğer yandan verim açısından ele alındığında kumlu, tınlı ve killi topraklarda hasat daha başarı sonuçlar verir. PH seviyesi 6 ila 7 değerleri arasında olan topraklarda verim alımı yüksektir. Taban suyunun yüksek olduğu topraklarda ise dut fidanları ekimi tercih edilmez.
Meyveler de dinlenmek ister
Tüm canlı organizmalarda olduğu gibi bitkilerin de, yetiştikleri koşullarla değişik etkileşimler gösterdiğini artık hepimiz biliyoruz. Bitkilerin yaşamını oluşturan büyüme ve gelişme ile ilgili olaylar, genetik yapı ve çevre koşulları tarafından yönlendirilir. Bir bölgedeki, bitkisel üretim çeşitliliği ise büyük oranda çevreyi oluşturan bileşenler tarafından belirlenir.
Meyve ağaçlarının bir bölgede yetiştirilebilirliği, verim düzeyi ve meyve kalitesi üzerinde iklim faktörlerinin etkisi çok büyük. Yüksek düzeyde kontrollü ve idare edilebilen bir ekosistem olarak tanımlanan meyve bahçesinin, bir denge içerisinde çalışmasını yönlendiren en önemli çevre etkisi ise sıcaklıktır.
Sıcaklığın büyük etki gösterdiği fizyolojik olayların başında dinlenme gelir. Dinlenme; organizmanın bir kısmında veya tümünde, aynı zamanda veya farklı zamanlarda canlılık olaylarının adeta durur derecede yavaşlaması sonucu ortaya çıkan fizyolojik bir olaydır. Dinlenme birçok bitkide farklı dönemlerde ortaya çıkabilir. Yaprak döken meyve türlerinde en belirgin dinlenme göstergesi yaprak dökümüdür. Yaprak dökümü ağacın kendisini sonbaharla birlikte düşen sıcaklıklar vasıtasıyla kışa hazırlama törenidir. Kış dinlenmesi, genel olarak bitkilerin içsel faktörlerinin etkisiyle ortaya çıkar ve yaprak dökümünden hemen önce başlar, bitkinin soğuklama ihtiyacı karşılandıkça veya içsel gerekli olaylar gerçekleştikçe zayıflar.
Ilıman iklim meyve türleri genel olarak kış dinlenmesine girmeden takip eden ilkbaharda açacak olan çiçeklerin minyatürlerini tomurcuklar içerisinde oluşturur. Çiçeklerin oluşumu birçok türde yaz aylarında başlar ve sıcaklıkların çok düştüğü Aralık-Ocak aylarına kadar neredeyse tüm çiçek organları taslak halinde gelişmiş olur.
Meyve yetiştiriciliğinde yapılan en büyük hatalardan biri çiftçilerimizin meyveyi hasat ettikten sonra bahçeye olan ilgisinin azalmasıdır. Hasat zamanı sonbahara doğru olan elma, armut, ayva gibi türlerde bu ilgi azalması tam olarak görülmese de, yazın başlangıcından itibaren erken dönemde hasat edilen kiraz, kayısı, erik, şeftali vb. türlerde hasattan sonra oldukça uzun bir gelişim dönemi kalır. Çiftçinin bakım koşullarında yaşanacak bir azalma özellikle bir sonraki yılın çiçeklerinin gelişimine olumsuz yansır. Ancak unutmayın ki meyve türleri gelişimi yılın belirli dönemlerinde yavaşlar ama asla tamamen durmaz.
Ulusal ve uluslararası rekabet, meyveciliğin her geçen gün daha profesyonel yapılması gerekliliğini doğuruyor. Profesyonel ve modern meyvecilik uygulamalarının başında ise bahçe takibi ve idaresi geliyor. Verimlilik ve kalitenin sürdürülebilir olmasını sağlayarak rekabette üstünlük kurmak tabii ki mümkün. Eğer verimlilik ve kalitede bir standart yakalamak istiyorsak meyve ağaçlarının tüm yıl içerisinde çiçeklenmeden hasada, yaprak dökümünden çiçeklenmeye doğru bir döngü oluşturduğunu unutulmamalıyız. Çünkü bu döngü içerisinde, herhangi bir noktadaki kesinti veya olumsuz bir etki o yıl veya bir sonraki yılın verimliliğini sekteye uğratacaktır. Bu nedenle, kültürel bakım işlemlerinin zamanlaması ve miktarını tür, çeşit, bölge, pazarlama istekleri vb. olgulara göre planlanmalıyız.
Ülkemizin birçok meyve yetiştiriciliği bölgesinde kış mevsimi sert ve çetin geçer. Kışa giren bir meyve ağacında, kök, gövde, yaşlı dallar, genç sürgünler ve özellikle çiçek tomurcukları bulunur ve her bir organın kış koşullarına dayanımı farklıdır. Yaprak dökümüne yaklaşan ağaçlarda bünyesel su içeriği, oransal olarak azalır. Yaprak dökümü ve pişkinleşen (karbonhidrat birikimini tamamlamış) sürgünlerle birlikte kışa girmeden ağaç, oransal su miktarını azaltarak kışın düşük sıcaklıklarına dayanımını geliştirir.
Yukarıda anlatılan bilgiler ışığında aşağıda kışa girmeden dikkat etmeniz gereken bazı uygulama ve dönemleri paylaşmak istiyoruz:
- Bazı türlerin entegre mücadele talimatlarında bazı hastalıklara karşı koruma amacıyla sonbahar bordo bulamacı uygulaması bulunur.
- Çetin kış koşulları olan bölgelerde ağaç dikiminin ve budamanın ilkbahara doğru gecikmeli uygulamanız iyi olacaktır.
- Bazı türlerde yaprak dökümü öncesi, çiçek tomurcuklarında besin birikimini desteklemek adına bitki besleme uygulamaları tercih etmeniz gerekir.
- Toprak kökenli bazı hastalık ve zararlıların kontrolünde sonbahar döneminde bir takım kültürel uygulamalar takip etmelisiniz.
- Kış ayları yıldan yıla farklı soğuk şiddeti gösterir. Meteorolojik uyarıları kış boyunca takip etmeli ve sert kış donlarına dikkatli olmalısınız. Unutmayın ki mart, nisan, mayıs aylarında açacak olan çiçekler kış aylarını ağaç üzerinde geçirirler.
- Yoğun kar yağışı alan bölgelerde kar yükü ve bu yükün erimesi sırasında dal kırılmaları yoğun olarak görülebilir. BU yüzden dikkatli olmalısınız.
- Kar örtüsünün uzun süre kaldığı bölgelerde dar açıyla gelen güneş ışınlarının kar yüzeyinden yansıması ile gövdelerde yanıklar oluşabilir. Bu durum genel olarak gövdenin güney-batı bölümünde oluşur. Böyle bölgelerde ağaç gövdesini açık renkli (kireç vb.) bir boya ile boyayarak etkiyi azaltabilirsiniz.
- Kış ayları daha ılık geçen bölgelerde dikim ve budama işlemlerini sonbaharda yapabilirsiniz. Bu tip bölgelerde en önemli sorun ılık bazı yıllarda yüksek soğuklama ihtiyacına sahip türlerin bu ihtiyacı tam olarak karşılayamadan vejetasyona başlamalarıdır.
- Yetiştirilen meyve türleri için bölgedeki tarım kuruluşlarından mutlaka teknik bilgi ve yardım istenmelisiniz.
Siz siz olun, hasadı da bitirdik rehavetine kapılmayın….
Şeftali ve nektarinin Türkiye sevgisi
Şeftali (Prunus persica L. Batsch) ve onun bir varyetesi olan nektarinin (Prunus persica var. nucipersica Schneid.) anavatanı Çin olup, yetiştiriciliği dünyanın birçok bölgesinde ve farklı ekolojilerde taze meyve ve meyve suyu tüketimi için yapılmaktadır. Şeftali, 25-45 kuzey ve güney enlem dereceleri arasında yetiştirilmektedir. Şeftali Orta Asya’nın yüksek dağları üzerinden eski göç yolu ile Buhara Keşmir ve İran’a gelmiş oradan da Anadolu yoluyla Avrupa’ya yayılmıştır. Daha sonra Yunanistan Fransa ve İspanya’ya, 16. yüzyılın sonlarında da Amerika’ya götürülmüştür. Şeftali tomurcukları dinlenmede iken -23ºC, -36ºC arasındaki düşük sıcaklıklara dayanabilmektedir. Türkiye’nin 2018 yılındaki şeftali üretimi 789.457 tondur (TÜİK, 2018). Dünya şeftali üretimi incelendiğinde, Çin’in 14.294.973 ton üretimle 24.665.205 ton olan dünya şeftali üretiminin yarıdan fazlasını üreterek birinci sırayı aldığı görülmektedir. Çin’i 1.799.685 tonla İspanya, 1.250.721 tonla İtalya, 938.000 tonla Yunanistan, 775.189 tonla ABD, 771.459 tonla Türkiye ve 422.365 tonla İran izlemektedir (FAO, 2017).
Türkiye, yıllar içerisinde gerek dünya gerekse Akdeniz ülkeleri arasında şeftali yetiştiriciliği bakımından oldukça büyük gelişme göstermiştir. Çukurova’da ilk şeftali-nektarin adaptasyon çalışmaları Prof. Dr. N. Kaşka ve Prof. Dr.. A.Küden tarafından 1988 yılında yapılmıştır. Türkiye’de Doğu Anadolu Bölgesi’nde bulunan birkaç il dışında hemen her yerde şeftali ve nektarin yetiştiriciliği yapılabilmektedir. Çukurova Üniversitesi’nin 1987-1998 yılları arasında Güney Doğu Anadolu Bölgesi’nde yürüttüğü GAP projesi ile bu bölgede şeftali yetiştiriciliği başlamıştır. Yine Çukurova Üniversitesi’nin KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ile ortak yürüttüğü TAGEP projeleri kapsamında 2000 yılından itibaren Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde de şeftali, kayısı, erik, badem ve elma gibi birçok meyve türünün yetiştiriciliği artmıştır. Orta Karadeniz Bölgesi’nde kısmen, İç Anadolu’da geçit bölgeleri ve Göller Bölgesi’nde de yetiştiricilik yapılmaktadır.
Çizelge 1. Türkiye’de şeftali ağaç sayısı ve üretim miktarı
| Ağaç Sayısı (1000) | |||
| Yıllar | Meyve Veren (1000) | Meyve Vermeyen(1000) | Üretim (Ton) |
| 2009 | 13.928 | 2.736 | 547.219 |
| 2010 | 14.364 | 3.065 | 539.403 |
| 2011 | 13.447 | 2.261 | 545.902 |
| 2012 | 14.181 | 3.537 | 611.165 |
| 2013 | 14.546 | 3.683 | 637.543 |
| 2014 | 15.149 | 3.420 | 608.513 |
| 2015 | 16.338 | 3.280 | 642.727 |
| 2016 | 16.647 | 3.574 | 674.136 |
| 2017 | 17.064 | 3.575 | 771.459 |
| 2018 | 17.170 | 3.926 | 789.457 |
TÜİK, 2019
Şeftali yetiştiriciliğinde en önemli 3 bölge olgunlaşma zamanları bakımından birbirini izlemektedir. Bunlar, Akdeniz, Ege ve Marmara Bölgeleri’dir. Şeftali ve nektarin çeşitleri önce Akdeniz Bölgesinde Nisan sonu-Mayıs başında olgunlaşmaya başlamaktadır. Bu bölgeyi Haziran ayında Ege Bölgesi (Haziran ve Temmuz) ve 10-20 Ağustosta da Marmara Bölgesi izlemektedir. Ekim ayının 20’sine kadar ülkemizde ve özellikle Toros Dağları’nın 1200-1500 m yüksek kesimlerinde şeftali hasadı devam etmektedir. Akdeniz Bölgesi’nde erkencilik avantajından yararlanarak örtüaltı şeftali-nektarin yetiştiriciliği ihracatta stratejik bir önem taşımaktadır. Türkiye’de şeftali ağaç sayısı ve üretim miktarı Çizelge 1’de verilmiştir. Bu verilere göre, ağaç sayısı ve üretim değerleri 2009 yılında 547.219 ton olan şeftali üretimi 2018 yılında 789.457 tona çıkmıştır. Bu artışta Akdeniz Bölgesi’nin ve bu bölgede yapılan örtüaltı sert çekirdekli meyve yetiştiriciliğinin payı büyüktür.
Kirazın Türkiye’deki Yolculuğu
Kiraz yetiştiriciliği konusunda Türkiye’de ilk çeşit denemeleri kapsamlı olarak Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsünde “Yerli ve Yabancı Kiraz-Vişne Çeşitlerinin Seçimi” adlı çalışma ile Dr. Fahrettin ÖZ (1975) tarafından yürütülmüştür. Bu çalışmada, 1974 ve 1975 yıllarında yerli ve yabancı orijinli 51 kiraz, 7 vişne ve 1 adet kiraz-vişne melezi arasında kalite özellikleri dikkate alınarak çeşit seçimi yapılmıştır.
Yalova Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü 1982 yılında Türkiye’nin değişik yerlerinde kiraz adaptasyon denemeleri yürütmüştür. Bu çalışma ile ülke genelinde; ‘0900 Ziraat’ ve tozlayıcıları (‘Lambert’, ‘Bigarreau Gaucher’ ve ‘Starks Gold’) yaygınlaşmaya başlamıştır. Ülkemizde üretilen ve dışsatımı yapılan kirazların büyük çoğunluğunu ‘0900 Ziraat’ çeşidi oluşturmaktadır.
0900 Ziraat çeşidinin S alleleri S3/S12’dir. Aynı S allelerine sahip bir diğer çeşit Alman kirazı ‘Schneiders Späte Knorpel’dir. Dolayısıyla bu iki çeşidin aynı olduğu yönünde çeşitli görüşler vardır. ‘Schneiders Späte Knorpel’ kiraz çeşidi, 1850 yılında Almanya’nın Guben şehrinde üretici Schneider tarafından tesadüf çöğürü olarak bulunmuştur. Bugün, Almanya’da hala en fazla üretilen kiraz çeşitlerinden biridir. Guben şehrinde bulunan bir diğer kiraz çeşidi de ‘Noir de Guben’dir. Bu çeşit ülkemizde üretici çevrelerinde Kemalpaşa’da ‘Yalancı Napolyon (Kemalpaşa Napolyonu)’, Bursa bölgesinde ‘Erkenci Napolyon’ adları ile ve ‘0900 Ziraat’ çeşidi de ‘Napolyon’ olarak üretilmiştir.
Kiraz yetiştiriciliğinde karşılaşılan sorunlar arasında, yola dayanıklılık, ‘0900 Ziraat’ çeşidinde uzun raf ömrü, meyve eti sertliği gibi birçok üstün özellikleri yanında kendine verimsizlik, dölleyici sorunu, az tutum, verim azlığı, genel olarak budamanın yapılmaması, hastalık ve zararlılar ile mücadele sayılabilir. Kirazda bu ve benzeri konularda birçok çalışma Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesinde yürütülmüştür. Bu çalışmalar; kiraz çeşitlerinin suptropik koşullara adaptasyonları, ‘Akşehir Napolyunu’ kiraz çeşidinin modifiye atmosferde paketlenmesi ve depolanması, kirazlarda ön soğutma ve soğukta taşımanın geliştirilmesi, klonal kiraz anaçlarının mikro çoğaltması, ülkemiz soğuk yayla bölgelerine uygun yeni kiraz çeşitlerinin araştırılması, Türkiye’de yetiştirilen önemli kiraz (Prunus avium L.) ve vişne (Prunus cerasus L.) çeşit ve tiplerinin DNA parmakizi yöntemi ile sınıflandırılması gibi çalışmalardır.
Kiraz yetiştiriciliğini yaygınlaştıran bir diğer proje 1995-1996 yıllarında Prof. Dr. Nurettin KAŞKA liderliğinde yürütülen ‘Ulukışla ve Pozantı Yayla Köylerinin Ekonomik Düzeylerini Yükseltmede İhracata Yönelik Kiraz Yetiştirme Potansiyelinin Modern Yöntemlerle Geliştirilmesi Entegre Projesi’dir. Bu projede ilk defa üretici bahçelerinde kirazlarda şekil ve verim budamaları uygulanmış ve ülkemiz için yeni 11 kiraz çeşidi denenmiştir. Çeşit ve anaç çalışmaları devam etmiştir.
Bu projelerde aşağıda yer alan ve değişik yıllarda yurtdışından getirilen yeni kiraz çeşitleri (37 çeşit) ve klasik çeşitlerimiz (10 çeşit) denenmiştir. Bunlar, ‘Regina’, ‘Venüs’, ‘Summit’, ‘Lapins’, ‘Na-478’, ‘Na-474’, ‘Noir de Guben’, ‘Van’, ‘Larian’, ‘Akşehir Napoleon’, ‘Toros-5 (Seleksiyon)’, ‘Starks Gold’, ‘Octavia’, ‘Bigarreau Gaucher’, ‘0900 Ziraat’, ‘Nev Star’, ‘Lamida’, ‘Durono-3’, ‘Tardie de Vignola’, ‘Na-1(Nafrina)’, ‘Early Burlat’, ‘Van Compact’, ‘Bing Spur’, ‘Sunburst’, ‘Fercer Arciana’, ‘Meckenheimer’, ‘Hedelfingen’, ‘Nadino’, ‘E. Rivers’, ‘Kordia’, ‘Precoce de Bernard’, ‘Garnet’, ‘Telegal’, ‘Cristobalina’, ‘Namosa’, ‘Lamida’, ‘New Star’, ‘Prima Giant’, ‘Rainier’, ‘Early Lory’, ‘Big Lory’, ‘Late Lory’, ‘Sweet Heart’, ‘Ferrovia’, ‘Tieton’ ve ‘Staccato’dur.
Ayrıca DPT tarafından desteklenen “Ülke Ölçeğinde Meyvecilik Geliştirme Entegre Projesi” yapılarak yeni kiraz ve elma çeşitleri üzerinde çalışılmıştır. Bu projede yer alan kiraz çeşitleri; ‘Octavia’, ‘Sunburst’, ‘Cordia’, ‘Regina’, ‘Precoce de Bernard’, ‘Fercer Arciana’, ‘Summit’, ‘Lapins’, ‘Meckenheimer’ ve ‘Venüs’ kiraz çeşitleri olup bu çeşitler Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Yalova Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, Eğirdir Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü, Malatya Meyvecilik Araştırma İstasyonu, Ordu Üniversitesi Ziraat Fakültesi ve Ç.Ü. Pozantı Tarımsal Araştırma ve Uygulama Merkezine dikilmiştir. Bu çalışmalar sonucunda ‘Regina’ ve ‘Kordia’ kiraz çeşitleri kalite bakımından ön plana çıkmıştır.
Yalova ve Eğirdir’de bu çeşitlere yeni çeşitler eklenerek 1999 yılında yürütülen bir araştırma sonucunda, Yalova ekolojisinde derim zamanına göre; ‘Precoce de Bernard’, ‘Techlovan’, ‘Sylvia’, ‘Summit’, ‘N. de Meched’, ‘0900 Ziraat’, ‘Octavia’, ‘Belge’, ‘Sweetheart’, ve ‘Regina’ çeşitleri, Eğirdir ekolojisinde ise; ‘Veysel’, ‘Noir de Meched’, ‘Rainier’, ‘0900 Ziraat’, ‘Octavia’, ‘Belge’, ‘Lapins’ ve ‘Sweetheart’ çeşitleri seçilmiştir.
“Melezleme ve Mutasyon Islahı Yolu ile Kendine Verimli ve İhracata Uygun Kiraz Çeşitlerinin Elde Edilmesi” çalışmasında, melezleme çalışmalarının ilk aşamasında ebeveyn olarak ‘0900 Ziraat’ çeşidi ile kendine verimli olan ‘Stella’ ve ‘Sweetheart’ çeşitleri kullanılmıştır. İkinci seleksiyon ile bunlardan 10 adedi ileri düzey denemeye alınmıştır. Kiraz ıslah çalışmaları Yalova ve Eğirdir’deki enstitülerde devam etmektedir.
Çukurova Üniversitesinde yürütülen kiraz çeşit denemelerine göre erkenci bölgeler için, nisan sonu-mayıs başı ‘Cristobalina’ (Kendine verimli), ‘Prime Giant’ (Tozlayıcıları; ‘Brooks’, ‘Lapins’), orta mevsim için ‘Lapins’ (Kendine verimli), ‘Regina’ (Tozlayıcılar; ‘Skeena’ ve ‘Duroni3’ ve ‘Kordia’ (Tozlayıcıları; ‘Summit’, ‘Skeena’ ve ‘Regina’) geççi bölgeler için ‘Sweetheart’ (Kendine verimli) çeşitleri ön plana çıkmaktadır. Bu seçimde ‘Cristobalina’ çok erkenci, ‘Regina’ ve ‘Kordia’ meyve çatlamasına dayanıklı ve ‘Sweetheart’ ise geççi olduğu için denemelere alınmış olup ‘Cristobalina’ iç pazar ve diğer çeşitler ise ihracata uygun olmaları nedeniyle seçilmiştir.
Kayısının gözdesi, sofralık çeşitlerde Türkiye
Türkiye, kayısıda sofralık çeşitlerle lider
Kayısı (Prunus armeniaca L.) anavatanı Orta Asya, Batı Çin ve İran-Kafkasya olan, dünyada başta Akdeniz ülkeleri olmak üzere birçok ülkede ve özellikle ülkemizde ekonomik olarak yetiştiriciliği yapılan bir sert çekirdekli meyve türüdür. Kayısının farklı iklim koşullarına adaptasyonu şeftaliye göre daha zayıftır. Ülkemiz, sofralık kayısı yetiştiriciliğinde de dünyada söz sahibi olup, kurutmalık kayısı yetiştiriciliğinde ilk sıradadır.
Malatya, Elazığ, Sivas (Gürün) ve Kahramanmaraş (Elbistan) illerinde kurutmalık kayısı yetiştiriciliği, Mersin, Antalya ve Isparta illerinde ise sofralık kayısı yetiştiriciliği önem kazanmıştır. En yaygın kurutmalık çeşitler; Hacıhaliloğlu, Kabaaşı, Soğancı ve Çataloğlu’dur. Sofralık kayısılarda ise yerli ve yabancı kayısılar önem kazanmıştır. Bunlar; Şekerpare, Aprikoz, Tokaloğlu, İri Bitirgen, Alyanak, Sakıt grubu yerli ve Roxana, Precoce de Tyrinthe, Ninfa, Priana, Beliana, Feriana, Aurora, Mikado ve Magador gibi kayısılardır. Ülkemizde kayısı Doğu Anadolu’nun kışları şiddetli soğuk geçen yüksek yerleri ile Karadeniz bölgesinin çok nemli kısımları dışında her yerde yetişebilmektedir.
Kayısı, Çukurova Üniversitesi’nin 1987-1998 yılları arasında Güney Doğu Anadolu Bölgesi’nde yürüttüğü proje sonucunda GAP bölgesinde başarılı bir şekilde yetiştirilmiş ve bu bölgeye yeni bir meyve türü kazandırılmıştır. Ayrıca, Çukurova Üniversitesi’nin KKTC Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı ile ortak yürüttüğü TAGEP projeleri kapsamında kayısı 2000 yılından itibaren Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde üretime girmiş ve başarılı sonuçlar alınmıştır.
Rosaceae (Gülgiller) familyasının Armeniaca cinsine ait olan kayısının anavatanı Çin ve Orta Asya olup, Büyük İskender’in Asya seferleri sırasında İran ve Kafkas’lar yolu ile Anadolu’ya gelmiştir. Anadolu, kayısının ikincil gen merkezi konumunda olup, dünyanın en önemli kuru ve sofralık kayısı üretim merkezlerinden biridir. Kuru ve sofralık kayısıda Malatya, erkenci kayısıda Mut/Mersin lider konumundadır. Son yıllarda, özellikle Mersin bölgesinde örtüaltı kayısı yetiştiriciliğinde artış olmuştur. Bu durum erkenciliğin çok daha öne alınmasına, kayısının iç ve dış pazarda önemli avantajlar yakalamasına olanak sağlamaktadır.
Türkiye kayısı üretim değeri bakımından dünya liderliğini uzun yıllardır korumaktadır (Çizelge 1). Türkiye dünya kuru kayısı yetiştiriciliğinde ilk sırada yer almakta ve dünya kuru kayısı ihtiyacının %70’den fazlasını karşılamaktadır. Ülkemizi, İran, Özbekistan, Cezayir, İtalya ve Pakistan gibi ülkeler izlemektedir. Dünya sofralık kayısı üretiminin yarıdan fazlası erkenci kayısılarla yapılmakta ve bu ticaretin çok büyük bir kısmı üretici Akdeniz ülkeleri ile ithalatçı Avrupa ülkeleri arasında gerçekleşmektedir. Türkiye, Avustralya ve İran dünya pazarlarına kuru kaysı; Güney Afrika, Yugoslavya, Çekoslovakya, Bulgaristan ve Romanya konserve kayısı; ABD ise hem kuru hem de konserve kayısı satan ülkelerdir. Sofralık kayısı dışsatımı yapan ülkeler ise; Fransa, Türkiye, İspanya, İtalya, Yunanistan, Kırgızistan ve Özbekistan gibi ülkelerdir.
Çizelge. 1. Dünya kayısı üretim miktarları (ton)
| Ülke | 2009 Yılı | 2013 Yılı | 2017 Yılı |
| Türkiye | 695.364 | 811.609 | 985.000 |
| İran | 371.814 | 457.308 | 239.712 |
| Özbekistan | 292.000 | 430.000 | 532.565 |
| Cezayir | 202.806 | 319.784 | 256.890 |
| İtalya | 215.121 | 198.290 | 266.372 |
| Pakistan | 193.936 | 177.630 | 178.957 |
| Ukrayna | 73.400 | 135.000 | 86.680 |
| Fransa | 195.932 | 133.646 | 148.500 |
(FAO, 2017)
Ülkemizde kayısı yetiştiriciliği kurutmalık ve sofralık olmak üzere iki amaca göre yapılır. Bunlardan taze kayısı üretiminin yaklaşık %55’i ve kuru kayısı üretiminin ise %85’i Malatya ilinde yapılmaktadır. Üretilen kuru kayısının çok önemli bir bölümü ihraç edilmekte ve dünya kuru kayısı ticaretinin yaklaşık %70’i Malatya’dan sağlanmaktadır. Bunun haklı sonucu olarak Malatya ile kayısı iki özdeş kelime haline gelmiştir. Yetiştirilen kayısılar içerisinde çekirdeği tatlı olanların yanı sıra acı olanlar da vardır. Tohumdan yetiştirilen ve çekirdeği acı olan kayısılara zerdali veya Hüdai denmektedir.
Erik çeşitlerinde Avrupa-Japonya karşılaşması
Erik (Prunus domestica L.), çok sayıdaki tür ve çeşitleri ile dünyanın değişik iklim bölgelerine adapte olmuş ve yayılmış bir sert çekirdekli meyve türüdür. Eriğin bu kadar geniş bir alana yayılmasında tür sayısının fazla olması, türlerin birbirlerinden farklı iklime sahip bölgelerden çıkmış olmaları ve her bölgeye uygun anaç zenginliği önemli rol oynamıştır. Erik kültürü Anadolu’dan Yunanistan’a ve Roma’ya ve oradan da batı ve kuzey batı Avrupa’ya yayılmış ve ilk kolonistler tarafından Amerika’ya götürülmüştür. Ilıman iklim bölgelerinde genellikle soğuklama gereksinimleri yüksek Avrupa grubu erikler, subtropik bölgelerde ise soğuklama gereksinimi düşük Japon grubu erikler tercih edilmektedir. Can erikleri, Akdeniz Bölgesi’nde yetiştiricilik için uygundur. Sıcak iklime sahip Çukurova bölgesi, Akdeniz ve Ege bölgeleri kıyı kesimi erkenci ve soğuklama gereksinimi düşük olan erik yetiştiriciliğine oldukça uygundur.
Erik çeşitleri genellikle Avrupa (Prunus domestica) ve Japon (genellikle Prunus saliciana) çeşit grupları olarak 2’ye ayrılır. Avrupa grubunda “President” erik çeşidi dışında diğer çeşitler kendine verimlidir. Japon grubunda ise çeşitlerin çoğu kendiyle uyuşmaz ve bahçe tesis edilirken mutlaka tozlayıcı çeşit ile birlikte dikilmelidir. Japon grubu erikler, Avrupa grubu eriklere göre daha az soğuklama gereksinimine sahiptirler ve sahil bölgelerinde yetiştiriciliğe uygundurlar.
Erik (Prunus domestica L.), çok sayıdaki tür ve çeşitleri ile dünyanın değişik iklim bölgelerine adapte olmuş ve yayılmış bir sert çekirdekli meyve türüdür. Eriğin bu kadar geniş bir alana yayılmasında tür sayısının fazla olması, türlerin birbirlerinden farklı iklime sahip bölgelerden çıkmış olmaları ve her bölgeye uygun anaç zenginliği önemli rol oynamıştır. Erik kültürü Anadolu’dan Yunanistan’a ve Roma’ya ve oradan da batı ve kuzey batı Avrupa’ya yayılmış ve ilk kolonistler tarafından Amerika’ya götürülmüştür. Ilıman iklim bölgelerinde genellikle soğuklama gereksinimleri yüksek Avrupa grubu erikler, subtropik bölgelerde ise soğuklama gereksinimi düşük Japon grubu erikler tercih edilmektedir. Can erikleri, Akdeniz Bölgesi’nde yetiştiricilik için uygundur. Sıcak iklime sahip Çukurova bölgesi, Akdeniz ve Ege bölgeleri kıyı kesimi erkenci ve soğuklama gereksinimi düşük olan erik yetiştiriciliğine oldukça uygundur.
Erik çeşitleri genellikle Avrupa (Prunus domestica) ve Japon (genellikle Prunus saliciana) çeşit grupları olarak 2’ye ayrılır. Avrupa grubunda “President” erik çeşidi dışında diğer çeşitler kendine verimlidir. Japon grubunda ise çeşitlerin çoğu kendiyle uyuşmaz ve bahçe tesis edilirken mutlaka tozlayıcı çeşit ile birlikte dikilmelidir. Japon grubu erikler, Avrupa grubu eriklere göre daha az soğuklama gereksinimine sahiptirler ve sahil bölgelerinde yetiştiriciliğe uygundurlar.
P. salicina L. anavatanı Çin olan ve Japon erikleri diye de adlandırılan bir türdür. Önemli sofralık erik çeşitlerinin büyük bir çoğunluğu bu türden doğmuştur. Genellikle kışı ılık geçen bölgelerde iyi sonuç verir. Bu türün çeşitleri ılıman veya sıcak ılıman iklim bölgelerine uyum sağlayan sofralık çeşitlerdir. Son yıllarda yeni çeşitlerin de girmesiyle yurdumuzda üretimi hızla artmaktadır. Japon grubu erikler, kumlu-killi, iyi drenajlı, alkalilik ve tuzluluk sorunu olmayan topraklarda en iyi sonucu vermektedir. Japon grubu erikler, Avrupa grubu eriklere göre daha az soğuklama gereksinimine sahiptir. Bu özelliklerinden dolayı sahil bölgelerinde rahatlıkla yetiştirilmektedir. Mayıs ortası ile Ekim ayları arasında olgunlaşmaktadırlar.
P. salicina L. anavatanı Çin olan ve Japon erikleri diye de adlandırılan bir türdür. Önemli sofralık erik çeşitlerinin büyük bir çoğunluğu bu türden doğmuştur. Genellikle kışı ılık geçen bölgelerde iyi sonuç verir. Bu türün çeşitleri ılıman veya sıcak ılıman iklim bölgelerine uyum sağlayan sofralık çeşitlerdir. Son yıllarda yeni çeşitlerin de girmesiyle yurdumuzda üretimi hızla artmaktadır. Japon grubu erikler, kumlu-killi, iyi drenajlı, alkalilik ve tuzluluk sorunu olmayan topraklarda en iyi sonucu vermektedir. Japon grubu erikler, Avrupa grubu eriklere göre daha az soğuklama gereksinimine sahiptir. Bu özelliklerinden dolayı sahil bölgelerinde rahatlıkla yetiştirilmektedir. Mayıs ortası ile Ekim ayları arasında olgunlaşmaktadırlar.
